نور را می‌توان اساس هنر عکاسی دانست. عکاسی چیزی غیر از ثبت نور بازتاب شده از اشیاء بر سنسور دوربین نیست. عکاسی با موبایل نیز از این قاعده مستثنی نیست و مبحث نور و نورپردازی در عکاسی با موبایل نیز اهمیت ویژه دارد. من به واسطه علاقه ای که به عکاسی با موبایل و انتشار عکس‌هایم در اکانت اینستاگرامم دارم، همیشه با این موضوع درگیر بوده ام. در این مقاله، به نکات مختصری در خصوص نور در عکاسی با موبایل اشاره خواهم کرد.
نور محیط را به خدمت بگیرید
در عکاسی با موبایل ما معمولا تجهیزات نورپردازی نداریم. نور محیط، که در روز و در فضاهای خارجی همان خورشید است، تنها منبع نور است. باید بدانیم که چگونه با نور محیط کنار بیاییم و آن را کنترل کرده و به خدمت خود در آوریم، تا عکسهای بهتری داشته باشیم. در این زمینه چند نکته را باید به خاطر داشته باشید:
زمان مناسبی برای عکاسی انتخاب کنید
صبح‌ها که هوا تازه روشن شده اما هنوز آفتاب نتابیده، و عصرها که آفتاب رفته اما هنوز هوا روشن است، زمان‌های ایده‌آلی برای عکاسی هستند. در این حالت، نور مستقیم وجود ندارد و یک نور پخش فضا را احاطه کرده. بنابراین سایه‌ها تیز و آزاردهنده نیستند و نور نقاط روشن نیز چشم را نمی‌زند. به عنوان مثال، این عکس را در یک عصر در اواخر بهار گرفته ام:
در مقابل، حوالی ظهر زیر نور مستقیم آفتاب زمان چندان مناسبی برای عکاسی نیست. آفتاب عمود از بالای سر می‌تابد و سایه‌ها تیز و آزاردهنده هستند. ممکن است چشم‌ها گود بیافتند و سایه‌ی تیزی از دماغ روی صورت بیفتد.
مثلا عکس زیر اگر چه منظره‌ی زیبایی دارد، اما سایه‌های تاریک در جای جای تصویر و به خصوص سایه‌ای که از کلاهم به روی صورتم افتاده است، نتیجه‌ی تابش مستقیم نور آفتاب به صورت عمود از بالای سر، در یک ظهر تابستان است:
همچنین به دلایل مشابه، عکاسی در هوای روشن اما ابری، معمولا نتایج بهتری از عکاسی در هوای آفتابی خواهد داشت. همچنین در هوای مه‌آلود اما روشن، قطرات ریز آب، نور را به همه سو بازتاب می‌دهند و یک نور نرم یکنواخت فضا را احاطه می‌کند. عکسها در چنین فضایی معمولا خوب از آب در می‌آید. عکس زیر را -که در هوای مه آلود اما روشن گرفته شده ببینید و تیزی و نرمی سایه‌ها را با عکس بالا که در آفتاب مستقیم گرفته شده مقایسه کنید:
اگر هوا نیمه‌ابری است و ابرها در حال عبور، صبر کنید و در لحظه‌ای که خورشید پشت ابرها پنهان میشود، عکس بگیرید. البته گاهی ترجیح با عکاسی در زیر نور مستقیم آفتاب است. مثلا اگر در عکس‌تان می‌خواهید یک روز گرم تابستان در کنار ساحل را نشان دهید، نور مستقیم آفتاب می‌تواند گزینه بهتری باشد.
مکان و زاویه درست را برای عکاسی انتخاب کنید
سه عنصر اصلی را در نورپردازی می‌توان در نظر گرفت: سوژه، منبع نور و نقطه دید (که همان دوربین است). زاویه‌ای که این سه عنصر با هم تشکیل می‌دهند، نقش بسیار تعیین کننده‌ای در عکس شما خواهد داشت:
- اگر نور از پشت به سوژه بتابد و سوژه بین شما و منبع نور باشد، سوژه ضد نور خواهد بود. مانند عکس زیر:
- اگر نور از مقابل به سوژه بتابد و مثلا خورشید پشت سر شما باشد و سوژه مقابلتان، تصویری روشن، اما مسطح خواهید داشت. مانند سوژه مرکزی در عکس زیر:
- اگر نور از بالای سر سوژه و به صورت عمود به آن بتابد (مثلا ظهر تابستان)، سایه‌های کشیده و نا مناسب روی سوژه ایجاد خواهد کرد.
- اگر نور از یک یا دو طرف به عکس بتابد، تصویری روشن با عمق و سایه روشن مناسب خواهید داشت. اما اگر فقط از آفتاب به عنوان منبع نوری استفاده می‌کنید، ممکن است یه طرف سوژه کمی تاریک‌تر از طرف دیگر آن بیفتد. مانند عکس زیر:
در اکثر مواقع، تابش نور با زاویه‌ای حدود ۴۵ درجه بین دوربین و منبع نوری، نتیجه‌ی مناسبی خواهد داشت. به عنوان مثال، از در یک بعد از ظهر می‌خواهید از فردی در مقابل یک منظره عکاسی کنید، بهتر است محل ایستادن آن شخص و خودتان رو طوری تعیین کنید که آفتاب از جایی بین روبه‌رو و کنار سوژه و با زاویه ۴۵ درجه به سوژه بتابد.
همچنین این شمایید که باید تشخیص دهید، که سوژه در زیر آفتاب بایستد، یا در سایه؛ صورتش به سمت آسمان باشد یا زمین؛ سایه‌ی کلاهش بر روی صورتش بیفتد یا نه؛ همه این تصمیم‌ها روی نوری که در دوربین ثبت میشود، مؤثر است. به عنوان مثال، نوری که از لای برگ درختان و در زیر سایه‌ی یک درخت به سوژه می‌تابد، سایه روشن زیبایی می‌سازد و شرایط بسیار خوبی برای عکاسی ایجاد می‌کند و معمولا عکسها خوب از آب در می‌آیند.عکس زیر را یکی از دوستانم از من گرفته است. به شرایط نوری زیبایی که سایه‌ی درخت در محیط ایجاد کرده است، دقت کنید:
از رفلتکور و نورپردازی‌‌هایی که دم دست دارید بهره ببرید
در عکاسی استودیویی، عکاس امکانات فراوانی در یک محیط ایزوله در اختیار دارد. اون می‌تواند هر نوع نوری را که می‌خواهد ایجاد کرده و روی سوژه بتاباند. اما در عکاسی با موبایل، به ویژه در فضای بیرون، معمولا ما چنین امکاناتی نداریم. اما با امکانات ساده‌ای که معمولا دم دستمان هست، می‌توانیم نتیجه‌ی کارمان را به میزان قابل ملاحظه‌ای بهبود دهیم.
از عوارض محیط و اشیاء دم دستی به عنوان رفلکتور استفاده کنید
وقتی نور به صورت مایل به سوژه (مثلا یک شخص) می‌تابد، نیمی از صورت اون روشن است و اگر نورهای پخش در محیط کم باشد، نیم دیگر صورت او ممکن است بیش از اندازه تاریک بیفتند. عکاسان با استفاده از رفلکتور، نور محیط را به بخش‌های تاریک سوژه بازتاب می‌دهند، تا روشن‌تر شده و نتیجه عکاسی بهتر باشد. رفلکتور معمولا پرده‌ای سفید رنگ است که در زاویه‌ی مقابل منبع نوری، نور را به سوژه بازتاب می‌دهد.
شما معمولا در طبیعت رفلکتور همراه ندارید، اما میتوانید به جای آن از سایه‌بان‌های پشت شیشه ماشین، یک تکه لباس با رنگ روشن، یک صفحه روزنامه و مانند آن بهره بگیرید. البته یک نفر باید آن را برای شما در زاویه و فاصله مناسب با سوژه نگاه دارد. همچنین میتوانید با قرار دادن سوژه با فاصله مناسب از یک دیوار با رنگ روشن، یک تخته سنگ بزرگ، یا چادری که در طبیعت زده‌اید و مانند آن، به نتایجی مشابه دست پیدا کنید. معمولا در عکاسی با موبایل در فضای باز، شما به جای جابه‌جا کردن نور و رفلکتور، باید خود و سوژه‌تان را جابه‌جا کنید. در مقیاس‌ها گسترده‌تر و عکاسی از مناظر و چشم‌اندازها، گاهی یک کوه، یک تکه ابر، یا یک آبشار می‌تواند نقش رفلکتور را برای عکاس بازی کند. رفلکتور می‌تواند نتیجه‌ی عکاسی در فضای باز را متحول کند. حتما امتحانش کنید.
فلاش نزنید! از حالت شبانه دوربین استفاده کنید
درست است؛ دوربین تلفن همراه شما به فلاش مجهز است. اما معمولا عکاسی با فلاش نتایج خوبی ندارد. در فلاش تلفن همراه، نور از نقطه‌ای بسیار کوچک و درست در نزدیکی لنز دوربین به سوژه می‌تابد. نقطه‌ای بودن نور باعث میشود که سایه‌های تیز و آزاردهنده‌ای در عکس به جا بماند و همراستا بودن نقطه تابش نور با نقطه‌ی دید باعث میشود که تصویر بُعد کافی نداشته باشد. اگر سوژه نزدیک باشد، نقاطی از عکس بیش از اندازه روشن خواهد شد و اصطلاحا خواهد سوخت. اگر سوژه دور باشد، این فلاش توان کافی برای روشن کردن آن نخواهد داشت. نور فلاش بیشتر رنگ‌ها را نیز از بین خواهد برد و رنگ‌ها درست ثبت نخواهند شد. همچنین کافی است هوا اندکی مه آلود یا غبار آلود باشد تا بازتاب نور از این ذرات ریز معلق در هوا، عکس شما را خراب کند.
اکثر تلفن‌های همراه امروزین دارای حالت عکاسی شبانه (Night Mode) هستند. شما با فعال کردن این حالت، و بدون استفاده از فلاش میتوانید در نور کم عکسهای خوبی بگیرید. برای امتحان یک بار در شب از دوستانتان با فلاش و یک بار بدون فلاش و در حالت Night Mode عکس بگیرید و نتایج را مقایسه کنید.
نورپردازی را با منابع نور دم دستی انجام دهید
برای رسیدن به یک نورپردازی خلاقانه، شما می توانید از منبع‌های نوری اطراف کمک بگیرید. مثلا اگر در پارک عکاسی می کنید می توانید با جابه‌جا کردن سوژه، از چراغ‌های پارک به عنوان منبع نور استفاده کنید. اگر چه ما شما را از استفاده از نور فلاش گوشی نهی کردیم، اما چراغ گوشی های موبایل دوستانتان به خاطر زاویه‌ای که با دوربین شما دارند، می توانند به عنوان یک منبع نوری خوب عمل کنند. از دوست خود بخواهید که چراغ موبایل خود را روشن کند و به آن را به سمت سوژه بگیرد. همچنین می توانید با استفاده از نور دو یا سه گوشی همراه که از زوایا و فواصل مختلف به سوژه تابانده می‌شوند. یک نور پردازی خوب روی سوژه خود داشته باشید.
هنگام عکاسی از سوژه های کوچک که به نور کمی نیاز دارند، شما می توانید از صفحه نمایش موبایل نیز به عنوان یک منبع نور عالی استفاده کنید صفحه موبایل به خاطر مساحت زیادی که دارد نور پخش زیبایی را به روی سوژه خواهد تاباند و شما می توانید رنگ نور خود را نیز تعیین کنید. من برای گرفتن عکس زیر، نور را با استفاده از صفحه نمایش یک موبایل دیگر به سمت سوژه تابانده ام. شما تصویر صفحه نورانی گوشی را روی گلدان هم میتوانید بببینید:
عکسی بدون استفاده از نورپردازی و با نور اتاق، از همان سوژه را در زیر می‌بینید. عکس پایین را با عکس بالا مقایسه کنید تا به تأثیر نورپردازی صحیح در عکاسی ایمان بیاورید:-)
چراغ قوه، چراغ مطالعه و هر منبع نور و بازتاب‌دهنده‌ای، اگر به درستی استفاده شود، می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد. کمی خلاقیت به خرج دهید و پیش از گرفتن هر عکس، کمی درباره نورپردازی‌اش بیاندیشید. قطعا به زحمتش می‌ارزد 🙂
امیدوارم خواندن این مقاله به شما کمک کند که با تلفن همراه خود عکسهای زیباتری بگیرید. اگر تجارب خوبی در زمینه نورپردازی در عکاسی با موبایل دارید، آن را در بخش کامنت‌های همین نوشته با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید. در ضمن، اگر دوست داشتید، اکانت اینستاگرام مرا دنبال کنید.
دیدگاهتان را بنویسید